ЭТНОАУЫЛ жобасы

«Бірлік керуені» және «Этноауыл» жобалары «Дүниежүзілік көшпенділер ойыны» Астана-2024 аясында өтетін мәдени бағдарламасының негізгі мәдени іс-шаралары. Соның ішінде «Бірлік керуені» жобасын жүзеге асыруға дайындық кезеңде «Этноауыл» шарасының ұйымдастырушылары еліміздің әр аймағына, сондай-ақ республикалық маңызы бар қалаларға арнайы аймақтық керуен жасақтаудың техникалық міндеттемесін жібереді. Бұл техникалық міндеттеме бойынша әр өңір 5 (бес) киіз үйден тұратын аймақтық керуенді дайындау мен жабдықтауға келісім береді.

Сонымен қатар, үстіміздегі жылдың қараша айына дейін облыстар мен республикалық маңызы бар қала әкімдіктері ұйымдастырушылар, яғни ДКО дирекциясына өз өңірлерінде сәтті жүзеге асырылып жатқан мәдени жобалар туралы ұсыныстар жіберуге тиіс. Таңдаудан өткен үздік жобалар «Этноауыл» жобасының мәдени бағдарламасын түзеді. Аталмыш бағдарлама бір апта бойы жүреді. Этникалық ән-би, вокалдық қойылымдар, айтыс, театрландырылған көріністер, цирк әртістерінің, көше әртістерінің қойылымдарынан, өзге де түрлі құрамдағы концерттерден тұратын мәдени рухани калейдоскоп болады. Сондай-ақ отандық өнерпаздардан бөлек бұл салтанатты іс-шараларға ДКО-ына қатысушы шетелдік спортшылар делегациясымен келген этноұжымдар да ат салыса алады. Аймақтық керуендерді жасақтау, киіз үйлерді жалға алу, сатып алу, жабдықтау, ДКО ұйымдастырушылары іріктеп алған өнерпаздар, аспаздар мен қолөнершілер т.б. қатысушылардың іс-сапар және өзге де шығындарын әр аймақ (іс-сапарға жіберуші тарап) өзі өтейді.

Жалпы сипаттама

5-ші Дүниежүзілік Көшпенділер Ойындары қонақтарын, негізгі жарыс өтетін «Қазанат» ипподромының маңында, өзгеше безендірілген, сән-салтанатты, жарқын көңілді Этноауыл қарсы алады. Мұнда келген әрбір қонағымыз қазақ халқының бірегей ұлттық мәдениетімен танысып, сусындай алады.

Этноауыл, автотұрақтарды ескере отырып, көлемі 10 гектарға жуық аумаққа орналасады. Және бірнеше локацияларға бөлінеді: Ойындардың салтанатты ашылуынан әкелінген сумен толтырылған Тайқазан орнатылған орталық алаң, ұлттық ойындарға арналған балалар ойын алаңы, халық музыкасына арналған шатыр, ашық аспан астындағы көшпелі өркениет музейі, спорттық шаралар, ұлттық тағамдар, басты сахна, аймақтардың этно қоныстары, «Нео-номад» фестивалінің алаңы және шығыс базары бар қолөнершілер арнайы қалашығы болады.

Кіру топтары, жалаулар

Этноауыл кіреберістерінде дара дизайнды бөрене қақпалар орнатылады. Орталық қақпаның ені 20 метр, биіктігі 12 метр болады. Ауылдың айналасы әшекейлі, ойындардың символикасымен және ежелгі ою-өрнектері бар жалаулармен безендіріледі.

Басты сахна

Басты сахна қанаттары кең жайылған, қалықтаған бүркіт іспетті жасалады. Сахна алдындағы трибуналар 1500 отыратын орынға арналған. Көрермендерге ерекше әсер ету мен арнайы эффектілерді күшейту үшін LED-экран орнатылады, ал көркемделіп жасалған декорациялар сахна көркін келтіреді.

Аймақтардың этно қоныстары

"Бірлік керуені" жобасына сәйкес еліміздің барлық өңірлері Этноауылдың мәдени бағдарламасына қатысады. Әр өңірге аймақтық этно қонысты орналастыра алатындай, 5 киіз үй тігетін орын беріледі. Киіз үйлерден басқа, аймақтар өз кеңістіктерінде әлеуметтік-мәдени өмірдегі немесе аймағының табиғатындағы ерекшеліктерді паш ететін шағын архитектуралық формалар мен инсталляцияларды әкеліп ұсынады. Бұл киіз үйлерде түрлі экспозициялар орналасып, әр облыстың жетістіктері мен ерекшеліктері, музей артефактілері, тағамдары мен аймақтың салт-дәстүрлер көрсетіледі.

«Көшпенділер ғаламы» фестивалі

Заманауи өмір салты мен көшпенділер дәстүрін дәріптейтін урбанистика фестивалі. Фестиваль ұйымдастырушылары көрермендер мен қонақтарға қалалық бірегей шығармашылық кеңістіктер, қала безендірудегі заманауи тенденциялар, кинематикалық инсталляциялар мен ландшафт сәулеті үлгілері мен киіз үй көне дизайніне деген жаңа көзқарасты ұсынады. Фестиваль жоспары бойынша, күнделікті көрмелер арқылы мүсіншілер көрермендерді жаңа туындыларымен таныстыра алады.

Аса құрметі қонақтарға арналган аумақ

«Этноауыл» жобасының аса қадірлі қонақтарына арнап, Қазақстандағы ең әсем үш киіз үйінен құрастырылған салтанатты кешен бой көтереді. Сонымен қатар бұл кешен фотосурет аумағы міндетін де атқармақ. Киіз үйлердің көркем жабдықтары, олардың әсемдігі, Ойындар қатысушылары мен қонақтарын таң қалдырары анық.

Ашық аспан астындағы көшпенділер өркениеті мұражайы

Қазіргі қазақ жерінде жабайы жылқының ең алғаш қолға үйретілгені әлем мойындаған факт. Ежелгі Ботай мәдениеті деп аталатын бұл өркениет тарихы шамамен алты мың жылды құрайды. Жылқыны қолға үйрете отырып адам мал шаруашылығын меңгере бастады. Мұражайда ежелгі ата-бабаларымыздың баспаналарының қалай түрленгені, оның киіз үйге айналу кезеңдері бейнеленеді. Арнайы жерлерде жергілікті жылқы, түйе, қойдың ең асыл тұқымдарының көрмесі өтеді. Қонақтар жылқы сауып, түйені шөктіріп, қой жүнін сабап оны иілеп, киіз басу процестеріне куә бола алады.

Айтыс. Этно музыка

Біз ғасырлар пернесінен көшпенді халықтың ең жақын серігі ән мен күй болғанын білеміз. Сол биік рухты, азат жанды еліміздің асыл мұрасындай болып біздерге жыр, терме, айтыс сынды ауыз әдебиетінің үздік жанрлары жетті. Айтыс өткізу, жырау мен термешілердің жырларына көрерменді сусындату үшін диаметрі қырық метр болатын үлкен күмбезді шатыр орналастырылады. Шатыр заманауи дыбыс, жарық және LED-экрандармен жабдықталады. Шатыр ішінде алты жүз көрерменге арналған орын бар. Сахна-шатырдың безендірілу мен онда орындалатын халық өнерінің асыл маржаны көрерменін бе-жай қалдырмасы анық.

Ұлттық тағамдар

Қазақ халқы қашанда қонақжайлылығымен, ақ жарма көңілімен аты шыққан. Көшпенді ата-бабаларымыз бейтаныс болса да келген жанды ең алдымен дастарханынан дәм татуға шақырған. Бұл дәстүр бүгінде халқымызда сақталған. Этноауылдағы ұлттық тағамдар фестивалі барлық қонақтарын әдемі безендірілген көптеген шатырларда жайылған дәмді асқа шақырады. Қонақтар мен қатысушылар ұлттық тағамдардың дәмін татып, өз бағасын бере алады.

Қолөнершілер шаhары

Кез келген саяхатшы барған жерінен базарлықсыз қайтпайды. Ендеше Этноауыл аумағы кәдесыйлардың түр-түрі табылатын нағыз шығыс базарын ұйымдастырады. Еліміздің екі жүзден астам қолөнершісі өз өнімдерін ұсынады. Сондай-ақ ұлттық бұйымдардың жасалу тәсілдерімен бөлісіп, зергерлік бұйымдар, тері өңдеу, қыштан мүсін жасау бағыттарында шеберлік сағаттарын көрсетеді.

Этнокиім сән көрсетілімі

Этнодизайнерлер болса өз шығармашылығын «Шаңырақ» этношатырында паш ете алады. Бірегей дизайндегі диаметрі 26 метр болатын сахна сән көрсетілімі мен 300 адамға арналған орыннан тұрады.

Балалар ойын алаңы

Этноауылда ең кішкентай қонақтар-балаларға ерекше көңіл бөлініп, жағдай жасалған. Мұнда оларды мейірімді аниматорлар, түрлі ойын-сауық бағдарламалары, арнайы алаңқайлар мен аттрациондар кутуде. Аласа алтыбақандар, шағын болса да әдемі киіз үйлер. «Арқан тарту», «Асық ату», «Құрық тастау», «Жамбы ату», «Таяқ тарту», кішкентай садақтан бір орында тұрып көздеп ату, «Атыспақ» қауіпсіз қарулардан атысып ойнайтын командалық ойын, «Қылыштасу» қауіпсіз қылыштармен жұмсақ рингте шайқасу, «Ләңгі тебу» және тағы басқадай ұлттық ойындар түрлері. Барлық қатысушылар мен жеңімпаздар сыйлық - кәдесыйлармен марапатталады.

Шағын сәулет нысандары.

Этноауылдағы басты шағын сәулет нысаны «Тайқазан». Ол ДКО ашылу салтанаты өткеннен кейін, салтанатты сумен толтырылып, Этноауыл аумағына әкеліп орнатылады. Алты күн бойы Тайқазандағы судың толассыз қозғалыс циклі ДКО спорттық, мәдени ғылыми маңызын айшықтап, динамикасын айқындап тұрады. Ойындардың басты символы барша көрерменнің жиналып, фото-бейне түсірілім жасайтын жері болмақ. Әсіресе кешкілік кезде арнайы жарықтың көмегімен Тайқазан ерекше әсем күйге бөленеді. Этностильдегі және ДКО спорт түрлеріне арналған түрлі сәулет нысандары қонақтардың фотоға түсуге және тұрған жеріне көрік беріп тұратын болады. Ал фотографтар болса көрермендердің қуанышты сәттерінен тамаша суреттер ұсынатын болады.

Жылқыларды жалға алу

Арнайы орындарда ересектер мен балаларға арналған жылқылар мен пониларды жалға алуға болады. Сондай-ақ күймелер мен арбалаларды да жалдауға болады. Одан бөлек бұл аймақта көкпар, қыз қуу, теңге ілу сияқты ұлттық ойындар өтіп, жігіттер ат үстінде өнерлерің көрсететін болады. Текшелеп жиналған сабан мен шөп өзінше әсемдік беріп, атомосфералық көңіл-күй сыйлайтын болады.

Спорт және көрсетпе жарыстар

ДКО аясында саятшылық өнердік үздік көріністері көрермен назарына ұсынылатын болады. Одан бөлек палуандар арасында көрсетпе жарыстарын тамашалау мүмкіндігі туады. Көрермендерге арналған көлеңкелі тенттер мен сайыскерлер мен төрешілер орналасатын шатырлар қарастырылған.

Инфрақұрылым (автотұрақ пен дәретхана кабиналары)

Этноауыл аумағының екі жанынан автотұрақтар қарастырылған. Көлік жолынан Этноауылға тұсетің жерлер жасалған. Автотұрақтар маңына бір мезгілде 10 мың адам келеді деп күтілгендіктен, 25 автономды дәретхана кабиналары орнатылмақ. Олар мүмкіндігі шектеулі жандар, ерлер және әйелдерге деп бөлінеді.